Onkruid wieden en schoffelen
Onkruid wieden en schoffelen
Goedgekeurd door Sociale Partners
Getoetst door Nederlandse Arbeidsinspectie

In de boomteelt is vooral gedurende de zomer bij groeizaam weer het werkaanbod in het wieden groot en de afwisseling in het werk vaak klein. De medewerkers worden vaak langdurig en eenzijdig belast.De gebukte houding is een knelpunt vooral voor de rug. Het lage werkniveau eventueel gecombineerd met een grote reikwijdte bij het telen in bedden, geven afhankelijk van de gekozen werkmethode risico’s op rugklachten, schouderklachten of andere lichaamsdelen.

 

werkhouding wieden

Foto's : zoeken naar werkhoudingen bij het wieden in bedden of werken vanaf een overgewaswagen

Wat is de gewenste situatie?

Het wieden leidt niet tot rugklachten of andere gezondheidsklachten.

Maatregelen

Voorkom bij voorkeur handmatig wieden door de wijze van aanplant, de keuze van kiemvrije materialen, het inzetten van hulpmiddelen om onkruid te voorkomen of een effectieve bestrijding om handmatig wieden te voorkomen.

Gebruik bij het handmatig wieden hulpmiddelen ter ondersteuning en ontlasting van het lichaam, zoals een overgewaswagen.

Gebruik bij het handmatig wieden werkmiddelen die op de lichaamslengte zijn afgestemd.

Zorg bij langdurig wieden en schoffelen voor voldoende medewerkers of zorg voor taakroulatie., waardoor de duur van eenzijdig werk beperkt kan worden. 

Geef een praktijkinstructie over een gezonde manier van werken en de noodzaak van houdingsvariatie: het werken in verschillende lichaamshoudingen.

Toelichting op de maatregelen

  • Er zijn ontwikkelingen in de wijze van aanplant en inrichting. Te denken valt aan het telen in smallere bedden, het telen op tafels of in goten op of boven de grond.
  • Middelen waarbij onkruid geen kans krijgt zijn bijvoorbeeld: kiemvrije grond, afdekmaterialen zoals houtpulp, aardappelkurk (biotop) of een weedclicker
  • onkruid voorkomen containerzak   weedclicker afdekken container
  • Indien er handmatig gewied moet worden: zorg voor duurbeperking. Maak taakroulatie vanzelfsprekend door meerdere mensen op één locatie te laten werken. Rouleren van taken geeft een duurbeperking van het wieden en kan een eenzijdige lichamelijke belasting, en daarmee het risico op overbelasting van het lichaam, voorkomen.
  • Rouleer bij voorkeur met ander werk, waarbij niet op knieën / hurken en met gebogen rug gewerkt hoeft te worden.
  • Stimuleer dat bij het wieden in de containerteelt de eigen houdingsvariatie vanzelfsprekend wordt (en houd hier toezicht op).
  • Ook (lig)werkplekken op overgewaswagens, zoals bij werkzaamheden in de vollegrondteelt behoren tot de mogelijkheden. Ook hier blijft duurbeperking aan de orde omdat met bijvoorbeeld ligbedden veel fysieke klachten kunnen worden voorkomen, maar er wel sprake is van risico’s op andersoortige klachten. Zie ook de stand van zaken in de studies naar handmatig wieden. Kies voor de ligbedden met een betere instelbaarheid, vering, een zachter ligoppervlak, dat niet doorzakt (zoals canvas) maar wel vochtdoorlatend is in verband met transpiratie.

Opleiding en instructie

In de containerteelt:

  • Bij het handmatig wieden vanuit staande, zittende of liggende houding kan een zekere ontlasting gezocht worden door de volgende kleine oplossingen toe te passen. : half-geknielde-houding  Foto: Halfgeknielde houding
    • Afwisselen van het wieden van het middenbedden met de zijkanten.
    • Werken laag bij de grond kan vanuit stand in de ‘gewichtheffershouding’  al dan niet met afsteunen van bovenlichaam op benen.
    • Werken laag bij de grond kan vanuit halfgeknielde houding. Zie foto.
    • Zittend, op zitplank boven gewas. Bij het wieden van het middenbed moet men denken aan de volgende maatregelen en houdingsinstructies:
      • Brede plank;
      • Knielappen of zachtere, stroeve bovenkant van de plank;
      • Afwisselen tussen links en rechts steunen op armen;
      • Afwisselen tussen steunen op gestrekte arm, op gebogen arm, op gebogen pols of op rechte pols (omvatten balk).

Op de open grond:

  • Geef instructie over afstemming van de werkmiddelen, voorkom een te korte steel en een verkeerde blad hoek. Afgestemde middelen zijn voorwaarden om in een goede werkhouding te kunnen werken. Een ergonomische schoffel, met een kromme steel maakt het makkelijker om rechtop te werken.
  • Geef instructie over de juiste werkhouding.

 

schoffelen tradionele schoffel

   

schoffelen verschil traditionele schoffel en ergonomische

Foto’s:  kies afgestemd gereedschap, werk rechtop.  Een ergonomische schoffel maakt rechtop werken makkelijker.

Persoonlijke beschermingsmiddelen

  • Zorg voor de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen:
    • Kruipmiddelen en kniebeschermers (zie arbeidsvriendelijke producten ), afhankelijk van weer en bodemgesteldheid. Denk aan goede middelen als kniebeschermers met extra draagvlak en aanbinden zonder beknelling,  aan knielappen in werkbroek, kruipbroek en beenbeschermers.
    • Langer, ademend hemd of shirt
    • Goede regenkleding, die soepel zit. En “chaps”, die bij het knielen de benen beschermen tegen nattigheid en viezigheid.

Meer informatie

Heb je vragen of nog extra hulp nodig?

Een gezond bedrijf. Zo doe je dat!

Hebben jouw medewerkers een gezonde werkplek? Werken ze allemaal even veilig? En net zo belangrijk: zitten ze lekker in hun vel? Vragen waar wij het antwoord op weten.
Bij Stigas hebben we jarenlange ervaring met het zorgen voor gezonde medewerkers in agrarische en groene bedrijven. Gezonde medewerkers zorgen namelijk voor gezonde bedrijven. En gezonde bedrijven zorgen voor een gezonde sector.

Vrouw met mobiel