Toelichting op de maatregelen

Inventariseer risico- gebieden en werkzaamheden 

Maak op bedrijfsniveau een risico-inventarisatie en -evaluatie, met een beschrijving van risicogebieden en risicowerkzaamheden en maak hier een plan van aanpak voor. Organisaties maken vaak nog onvoldoende bewuste risico-inventarisaties die betrekking hebben op de kans op een tekenbeet en de periode waarin het werk wordt uitgevoerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: 

• de mate van luchtvochtigheid; 
• aanwezigheid van kruid- en struiklaag; 
• de aanwezigheid van dieren (o.a. muizen, vogels, vossen, reeën, etc.). 

Pas (loop) routes en werkzaamheden aan zodat medewerkers de minste kans lopen op besmetting door het vermijden van dichte begroeiing, vochtige gebieden met hoog gras en gebieden met dode bladeren onder bomen en struikgewas. Doe dit bijvoorbeeld door gericht te maaien.  

Voorlichting en instructie 

Geef aantoonbaar voorlichting en instructie aan de werknemers over de risico's van de teek. Doe dit jaarlijks bij de start van het tekenseizoen (voorjaar), direct bij de start van een nieuwe medewerker en leg in je bedrijf vast met welke frequentie en in welke vorm (theorie en praktijk) je dit herhaalt.  

• Motiveer uw medewerkers om aan het eind van de dag hun kleding en lichaam op teken systematisch te controleren. 
• Instrueer medewerkers hoe zij een teek snel en goed kunnen verwijderen. Gebruik het filmpje. 
• Gebruik de filmpjes op de website van weekvandeteek.nl 
• Raadpleeg eventueel de tekentoolkit van RIVM

Persoonlijke beschermingsmiddelen 

• Draag gesloten en huidbedekkende Kleding (lange mouwen en lange pijpen). 
• Draag eventueel de sokken op de broekspijpen. Er zijn ook broeken met een dubbele onderpijp waar de sok over de binnenpijp heengaat. 
• Verstrek beschermende kleding, zoals shirts met lange mouwen, lange broeken. Kleding is bij voorkeur van een gladde stof en licht van kleur. Gebruik ook bij voorkeur licht gekleurde sokken. 
• Verstrek insectenwerende middelen om onbeschermde huid in te smeren. 
• Bij verhoogd risico, verstrek dan kleding die helpt bij het voorkomen van het oplopen van een tekenbeet, namelijk: 
• Beschermend kleding volgens NEN-EN 17487 (voorheen NEN8333) of van vergelijkbaar beschermingsniveau; 
• Zorg dat iedereen de werkkleding op de juiste wijze draagt. Houd toezicht op het correct dragen van kleding. 
• Zorg bij het verstrekken van tekenwerende kleding voor duidelijke richtlijnen over wie wanneer deze kleding moet / kan dragen. 
• Geef ook informatie over het wassen en onderhouden van deze kleding. Zie ook een overzicht van de meest gestelde vragen over kledinggebruik.  
• Was werkkleding bij voorkeur centraal op het bedrijf (is samenwerking met een professionele wasserij) om de kwaliteit van de kleding te waarborgen.  
• Was in ieder geval altijd volgens de richtlijn van de producent van de kleding. Let op: je kunt niet aan het uiterlijk van de kleding zien of deze zijn beschermende werking nog steeds heeft. Vervang tijdig de kleding volgens de voorgeschreven norm van de fabrikant.   
• Verstrek, naast de beschermende kleding en tekenverwijderaar, insectenwerende middelen om onbeschermde huid in te smeren. Let op: lees altijd voor gebruik van de insectenwerende middelen de gebruiksaanwijzing.  

Tekenbeten melden en registreren 

Een medewerker moet een tekenbeet voor zichzelf vastleggen/registreren (datum, foto van plek op het lichaam; bij voorkeur direct als de teek er nog in zit. Zorg dat de teek zo snel mogelijk wordt verwijderd). Indien er klachten ontstaan (bijv. een kring/ring om de plek waar gebeten is, griepachtige verschijnselen), meldt de medewerker dit bij de werkgever. De werkgever registreert de tekenbeet/geconstateerde Ziekte van Lyme (door huisarts) in een bedrijfsregistratie en ziet er op toe dat de juiste vervolgstappen worden genomen door de medewerker (contact met de huisarts).  

• Gebruik de registratie als input voor de risico-inventarisatie.  
• De registratie kan ook gebruikt worden om eventueel eigen beleid aan te passen.  

Wat u verder nog moet weten

• Was werkkleding op het bedrijf. Als dat niet kan, zorg dat teken die in de kleding kunnen zitten niet overgaan op andere (privé)kleding. 
• Geadviseerd wordt om de kans op tekenbeten en de Ziekte van Lyme bij werkende zwangeren zoveel mogelijk te voorkomen, door ze werkzaamheden aan te bieden waarbij het risico op het oplopen van een ziekten wordt geminimaliseerd. Zie het RIVM voor meer informatie.  
• Er is geen enkel waterdichtsysteem om teken op het lichaam te voorkomen, dus je moet altijd je lichaam systematisch controleren. 
   

Meer informatie

• Stigas filmpje ziekte van Lyme 
• Kort filmpje systematische tekencontrole 
• Week van de Teek Controlekaart 
• Preventie van de ziekte van Lyme 
• RIVM richtlijn: 'Lymeziekte en arbeid' 
• RIVM: Tekenencefalitis 
• VBNE Folder: Tekenencefalitis 
• Voorlichtingsmateriaal Week van de Teek 
• NEN-EN17487  |Norm beschermende kleding tegen tekenbeten 
• NEN 8333 (vervallen, nu NEN-EN17487)       | Veelgestelde vragen over wassen kleding 
• www.weekvandeteek.nl 
• www.rivm.nl/tekenbeten-en-lyme/teek 
• www.tekenradar.nl  
• www.biomaatschappij.nl/ziekte-van-lyme/  
• www.rivm.nl/tekenbeten-en-lyme/teek 
• www.tekenradar.nl  
• www.biomaatschappij.nl/ziekte-van-lyme/  

TIP:  Download de RIVM Tekenapp op je telefoon. Met de app kun je snel opzoeken hoe teken eruit zien en hoe je ze snel en goed kunt verwijderen. Ook als je op plekken bent zonder internet verbinding.