Mens en vogelgriep: Hoe zit het?

Voor pluimveehouders en mensen die dode vogels opruimen.

Vogelgriep komt vooral voor bij vogels. Toch is het belangrijk dat mensen die met vogels werken of dode vogels opruimen goed weten wat de risico’s zijn en hoe ze zichzelf kunnen beschermen.

Kunnen mensen vogelgriep krijgen?

Ja, dat kan. Maar de kans is erg klein. Mensen kunnen vooral besmet raken als ze nauw contact hebben met zieke of dode vogels, of met spullen die besmet zijn, zoals mest of strooisel. Voor de meeste mensen is het risico heel laag. Medisch kwetsbare mensen, zoals ouderen of zwangeren of mensen met een aandoening, lopen een hoger risico.

Hoe verspreidt vogelgriep zich?

Vogelgriep kan zich op verschillende manieren verspreiden:

  • Door direct contact tussen vogels.
  • Via druppeltjes in de lucht, bijvoorbeeld in stof of veertjes.
  • Via besmet materiaal, zoals mest, strooisel, schoenen of kleding.
  • Wilde vogels, vooral watervogels, kunnen het virus meenemen tijdens de trek.

Mensen kunnen het virus dus vooral tegenkomen als ze met besmette vogels of materialen in aanraking komen.

Hoe kun je vogelgriep voorkomen?

Schoon werken (hygiëne) is heel belangrijk: 

  • Was je handen met water en zeep en daarna met ontsmettende gel na contact met vogels of pluimvee, de mest en het werken in de stal. 
  • Was en desinfecteer huidwondjes en plak er een pleister op.
  • Drink en eet nooit in de stal.
  • Draag altijd een mondneusmasker (type FFP2) als er stof van vogels en opgedroogde vogelpoep is.
  • Werk je in een gesloten ruimte? Zorg dan voor voldoende ventilatie.
  • Neem werkkleding niet mee naar huis, maar laat het achter in het bedrijf.
  • Ook als je niet in een stal werkt: bij contact met dode vogels was je handen met water en zeep en daarna het liefst met ontsmettende gel.

Benodigdheden voor het opruimen van dode vogels

Checklist:

  • Wegwerphandschoenen (latex of nitril)
  • Werkhandschoenen
  • Stevige plastic overschoenen
  • Mondneusmasker (type FFP2)
  • Beschermbril
  • Handdesinfectiemiddel met virus-dodende werking
  • Kadaverzakken
  • Tiewraps of tape
  • Schep, blik en schepnet
  • Vuilniszakken

Zie ook de complete protocol van de NVWA

Helpt de gewone griepprik tegen vogelgriep?

Nee, de griepprik voor mensen werkt niet tegen vogelgriep. Toch is het dringend advies voor mensen die met pluimvee of dode vogels werken om de griepprik te halen.

Waarom toch de griepprik halen?

Als iemand tegelijk de gewone griep én vogelgriep zou krijgen, kunnen de virussen mengen. Dit kan leiden tot een nieuwe, gevaarlijke variant. De griepprik verkleint die kans.

Een voorbeeld uit de geschiedenis waarbij een gevaarlijke variant onstond is de Spaanse griep.
Met de griepprik bescherm je dus niet alleen jezelf maar ook je naasten!

Hoe lang ben ik beschermd na de vaccinatie?

De griepprik beschermt je ongeveer één griepseizoen (ongeveer 6 tot 9 maanden). Het griepvirus verandert elk jaar. Daarom moet je de vaccinatie ieder jaar opnieuw halen. De beste tijd hiervoor is in het najaar, vóór het griepseizoen begint. Maar ook later in de winter is de griepprik nog zinvol.

Symptomen van vogelgriep

Bij pluimvee

  • Plotselinge sterfte
  • Minder eetlust
  • Minder water drinken
  • Minder eieren leggen
  • Zieke of suf ogende dieren

Bij deze verschijnselen moet je direct een dierenarts of de NVWA bellen.

Bij mensen

Symptomen lijken meestal op gewone griep, zoals:

  • Koorts
  • Hoesten
  • Spierpijn
  • Vermoeidheid

De meeste mensen die besmet zijn met vogelgriep, krijgen geen klachten of heel lichte klachten. Als ze wel klachten krijgen, lijkt het alsof ze een gewone griep hebben. Soms krijgen mensen een ontstoken oog.

Besmetting bij mensen komt weinig voor, maar meld klachten altijd als je contact hebt gehad met verdachte dieren.

Worden mensen medisch gecontroleerd na een besmetting op een bedrijf?

Ja. Als er vogelgriep op een bedrijf wordt vastgesteld, voert de GGD een gezondheidscontrole uit bij medewerkers, gezinsleden en anderen die mogelijk risico hebben gelopen, zoals mensen die bij de ruiming aanwezig waren.

De GGD kijkt dan of iemand klachten krijgt en geeft uitleg over wat je moet doen. Dit gebeurt om mensen te beschermen én om verspreiding te voorkomen.

Waarom is dit belangrijk?

Als je werkt met pluimvee, wilde vogels of dode dieren, is het goed om te weten hoe je jezelf kunt beschermen. Met de juiste maatregelen blijft het risico klein voor jou én voor de mensen om je heen.

Waar kan ik als werkgever voor mijn medewerkers de griepprik regelen?

Medewerkers kunnen hun huisarts vragen een recept uit te schrijven. Daarna kunnen zij het vaccin bij de apotheek ophalen en deze bij de huisarts, GGD of vaccinatiecentra laten zetten.

Er zijn meerdere organisaties die griepprikken op de werklocatie kunnen verzorgen. Voorbeelden zijn:

VaccinatieZorg, GriepVaccinatieService.

Wie onder een risicogroep valt, wordt door de huisarts automatisch uitgenodigd voor een griepprik. Vanaf eind 2026 worden pluimveehouders toegevoegd aan deze lijst en zal de griepprik ook voor hen kosteloos beschikbaar worden.

Meer informatie