Veilig werken met gewasbeschermingsmiddelen

Peter Tamsma

Manager preventieadvies

Stigas verzamelt al sinds jaar en dag informatie over ongevallen in agrarische en groene sectoren, om ook op die manier in de gaten te houden wat er kan gebeuren en waar mogelijk extra aandacht aan besteed moet worden. Bij het verzamelen vallen soms dingen op en die zetten je aan het denken.

Soms valt je oog ook weleens op iets anders dan een ongeval, maar het zet je wel aan het denken. “Amerikaans bedrijf volgt kritische stemmen tegen pesticiden” is de kop van een artikel. Het bedrijf verzamelt data van kritische journalisten, wetenschappers en activisten. Zou ik ook op de lijst staan? Ik ben immers ook altijd kritisch op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ik denk het niet, want ik ben geen journalist of wetenschapper. Ik ben alleen kritisch binnen de sector.
Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen kan vaak minder en zorgvuldiger. En er zijn helaas gebruikers die het verpesten voor anderen. Toch hebben gewasbeschermingsmiddelen ook voordelen, zoals meer voedselzekerheid.

Maar … gewasbeschermingsmiddelen en biociden worden gemaakt om giftig te zijn, anders werken ze niet. Bij alle andere chemische middelen is de giftigheid een bijeffect en geen doel.
Mijn missie is niet om het gebruik ervan te stoppen, maar om te zorgen dat mensen er veilig mee werken. Zo kunnen we voorkomen dat ze ziek worden. Regelmatig hoor je verhalen op radio of tv van mensen die denken dat ze ziek zijn geworden door gewasbeschermingsmiddelen. Vaak hoor je dan: “Vroeger werkten we niet zo veilig.”

Hoe worden middelen beoordeeld?

Het College Toelating Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB) beoordeelt middelen voordat ze in Nederland gebruikt mogen worden. Als er niet veilig mee gewerkt kan worden, worden ze niet goedgekeurd. Soms worden er strenge veiligheidsmaatregelen voorgeschreven. Toch zijn er risico’s, want nieuwe stoffen worden wel getest, maar de effecten van langdurige blootstelling bij mensen zijn niet altijd bekend.

Werk altijd zo veilig mogelijk

Ik adviseer iedereen: neem geen risico’s en werk zo veilig mogelijk. Zo voorkom je dat je over 30 jaar in het nieuws komt met gezondheidsklachten. Helaas wordt er nog te vaak onveilig gewerkt. Het probleem is dat je meestal niet meteen ziek wordt, maar dat kleine hoeveelheden over een lange tijd onherstelbare schade kunnen veroorzaken.

Wat kun je doen?

Probeer het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen door bijvoorbeeld goed uitgangsmateriaal en een goede hygiëne.
Denk na over welke middelen je toepast. Kies voor de minst schadelijke middelen. Maar soms kan het veiliger zijn om één keer een erg schadelijk middel toe te passen in plaats van tien keer een minder schadelijk middel.
Controleer en gebruik altijd de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Te vaak zien we dat bijvoorbeeld ventielen ademhalingsbescherming kapot zijn en dus niet goed werken. Of handschoenen die niet (goed) gereinigd worden, waardoor de concentratie gewasbeschermingsmiddelen aan de binnenkant waarschijnlijk hoger is dan aan de buitenkant.
Denk aan de veiligheid van gewaswerkers. Middelen die achterblijven op het gewas kunnen via de huid worden opgenomen in het lichaam. Als het gewas droog is biedt gewone kleding voldoende bescherming, maar dan moet je die kleding wel dagelijks wisselen en wassen. En houd met de planning van het spuiten rekening met de werkzaamheden in het gewas. Voer eerst de werkzaamheden uit en spuit daarna.

Denk erover na

Misschien sta ik nu toch op die lijst, maar als dat helpt om ook daar ook na te denken over veilig werken met gewasbeschermingsmiddelen, is dat alleen maar goed.
En hoe zit het met jou? Kun je nog iets doen om (nog) veiliger te werken met gewasbeschermingsmiddelen?